Ο Ανασφαλής Δάσκαλος και τα "Κακά Παιδιά" (Μέρος 2ο)

Λοιπόν! Έλα τώρα να ελαφρύνουμε λίγο! Πάρε μερικά παρηγορητικά (από τη μικρή μου εμπειρία και τις συζητήσεις με αγαπητούς συναδέλφους). Τα γράφω για να τα βλέπω και να τα θυμάμαι και να ανεβαίνω ψυχολογικά, όποτε χρειαστώ... Μπορεί να σου φανούν σα λίστα συμβουλών, και να θεωρείς μπανάλ τους συμβουλάτορες, αλλά γι' αυτό απολογούμαι στο τέλος...

Έχω να σου πω, καταρχάς, ότι δεν είσαι ο μόνος που έχει νιώσει άσχημα συναισθήματα! Μοιράσου με τους συναδέλφους σου! Θα δεις ότι είμαστε πολλοί! Και σίγουρα, δεν είμαστε alien...

Θεωρώ, επίσης, πως αφού νιώθεις όλα αυτά τα άβολα συναισθήματα, σημαίνει ότι νοιάζεσαι, θέλεις να είσαι εντάξει! Δεν μπαίνεις μέσα για χαβαλέ! Άρα οι πιθανότητες να κάνεις γι' αυτή τη δουλειά, αυξάνουν πολύ!

Επίσης, δεν μπορεί, έχεις βρεθεί και σε καλές στιγμές, όπου τελικά να είσαι σίγουρος πως έκανες κάτι καλό εκεί μέσα! Κάποιες φορές βγαίνεις νιώθοντας υπέροχα! Και αν το σκεφτείς, συνολικά οι φορές που νιώθεις καλά, έως πολύ καλά, είναι περισσότερες από τις άσχημες.... Έχουμε την τάση να θεωρούμε το όμορφο και υγιές για δεδομένο, και όποτε αυτό χαλάει, όλα νιώθουμε ότι γκρεμίζονται! Δώσε μεγαλύτερη σημασία, λοιπόν, στις καλές στιγμές! Θα σου δώσουν πολλές φορές τη δύναμη και τη χαρά να συνεχίσεις!

Άκου, τώρα, κι αυτό:

Είχα εντυπωσιαστεί, όταν η φίλη μου και συνάδελφος Βάσω μού είχε μιλήσει για κάποιο σεμινάριο όπου τους έβαλαν να δουν τα πράγματα... ανάποδα! Να δουν το καλό σε κάτι που, φαίνεται κακό (ωραία θεώρηση των πραγμάτων, δε συμφωνείς;). Και πιο συγκεκριμένα, τους έθεσε το εξής ερώτημα: "Στο ότι μιλάνε κάποιοι μαθητές μεταξύ τους στην ώρα του μαθήματος, βλέπετε κάτι καλό;". Οι περισσότεροι είπαν "ΟΧΙ!!!" και, φαντάζομαι, αυτό θα έλεγες κι εσύ, ε; Πόσο καλόκαρδος άνθρωπος πρέπει να είσαι για να βρεις κάτι καλό σ' αυτό!

Κι όμως, μετά από λίγα δευτερόλεπτα πετάγεται μία συνάδελφος και λέει με ενθουσιασμό "Είναι φίλοι!".

Μα, στ' αλήθεια, πόσο σημαντική είναι η φιλία για τα παιδιά! Για κάποια, ίσως το σημαντικότερο, ίσως και ο μοναδικός καλός λόγος για να έρχονται σχολείο, αφού για το διάβασμα δεν τα νοιάζει! Και τι δεν κάνουν για να ανήκουν σε μία παρέα, για να τραβήξουν την προσοχή και να γίνουν δημοφιλή! Και τους βαθμούς τους μπορεί να θυσιάσουν για χάρη της παρέας και της ομοιομορφίας που αυτή προστάζει καμιά φορά!
Εμείς οι μεγαλύτεροι, έχουμε βάλει σε προτεραιότητα με τα χρόνια άλλα πράγματα, όπως η δουλειά ή η νέα μας οικογένεια. Αλλά, αν σκεφτούμε λίγο θα θυμηθούμε τι σημαντικό ρόλο παίζει ή έχει παίξει στη ζωή μας ένας φίλος, για λίγο ή για πολύ... 

Τώρα, τι χρησιμεύει αυτή η γνώση; Πρώτον, το ότι καταλαβαίνεις ότι παρασύρονται από κάτι... καλό!  Εντάξει, σε γράφουν εκείνη τη στιγμή, αλλά δες ότι, δεν κάνουν ακριβώς κακό στον εαυτό τους! Κι αν τα ζυγίσεις, πες μου τώρα, πραγματικά πιστεύεις πως το τι σημαίνει "εσωτερικό γινόμενο διανυσμάτων" είναι σημαντικότερο από την ανταλλαγή σκέψεων μεταξύ εφήβων; Άλλωστε η κοινωνικοποίηση είναι, επίσης, στόχος του σχολείου...

Καταλαβαίνω, ωστόσο, πως δε θεωρείς απαραίτητο να κοινωνικοποιούνται εκείνη τη στιγμή που έχεις φτάσει στο σημαντικότερο (για σένα) σημείο του μαθήματος. Οπότε μπορείς να κάνεις το επόμενο βήμα: να παρατηρήσεις ανοιχτά πως είναι πολύ ωραίο που είναι φιλαράκια και ανταλλάσσουν απόψεις, να αστειευτείς λίγο μ' αυτό, συμμετέχοντας ίσως στα κουτσομπολιά τους, να γίνεις για λίγο φιλικός. Αλλά μετά να το σοβαρέψεις και να τους γυρίσεις στο μάθημα. Ενδεχομένως, το έχεις κάνει ήδη αυτό, έστω και ασυναίσθητα!

Να και κάτι άλλο: Κάποιες φορές μπορεί να δημιουργηθεί αντιπαράθεση, όταν ο δάσκαλος προειδοποιεί για τιμωρία ή την πραγματοποιεί. Ο φασαριόζος μαθητής θα προσπαθήσει να μην παραδεχτεί την αλήθεια, για να γλιτώσει. Και τα αίματα μπορεί να ανάψουν και να παρασυρθείς κι εσύ σε φωνές! Θα έχεις πετύχει και μεγαλύτερους ανθρώπους σε τέτοια φάση. Ξεκινάει, έτσι, μία σύγκρουση, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως διάλογος! Τελικά, στόχος γίνεται το ποιος θα βγει νικητής και όχι η ανταλλαγή απόψεων και η παράθεση επιχειρημάτων! Και νικητής είναι αυτός που φωνάζει πιο δυνατά, και όχι αυτός με τα πιο ισχυρά επιχειρήματα!

Αυτό οφείλεται, νομίζω, στο ότι ο άνθρωπος έχει περασμένο στο DNA του τον πόλεμο. Ειδικά η περιοχή μας έχει έντονα βεβαρημένο ιστορικό σε πολέμους, μέχρι και πρόσφατα. Αυτό, θα μπορούσαμε να πούμε, πως μας κάνει ετοιμοπόλεμους και τσιτωμένους με το παραμικρό... Αλλά σ' αυτό ίσως μπορεί να απαντήσει καλύτερα η Συστημική...

Θα το νιώθεις κι εσύ, ότι μέσα στην τάξη, καλό είναι να αποφεύγεις τις φωνές! Ο μαθητής ξέρει, στην πραγματικότητα, πως έχεις δίκιο. Όσο λιγότερα λόγια λες, τόσο περισσότερο αυτοέλεγχο δείχνεις ότι έχεις και τόσο πιο σοφός και σίγουρος φαίνεσαι. Στην τελική, με τις φωνές, το πιο πιθανό είναι να κλείσει η φωνή σου και να σου χαλάσει τελείως η μέρα... Εκτός, αν επιδιώκεις να αρρωστήσεις για να νιώσεις θύμα και να σε λυπηθούν - συμπαθήσουν οι γύρω και να δείξεις και στους μαθητές σου πως μπορεί να γίνεσαι κακός, αλλά είσαι καλούλης κατά βάθος, μωρέ! Ε, καμία φορά πέφτεις και σ' αυτήν την παγίδα, σε καταλαβαίνω! Για να δείξεις ανθρώπινος! Αλλά δέξου ότι κι εσύ το επιδίωξες!

Μήπως έχεις προσέξει κι αυτό; Σου έχει τύχει σε εύκολα τμήματα, να κάνεις ήρεμα, ωραία και τυπικά το μάθημά σου, αλλά να μην προκύπτει κανένας άλλος δεσμός με τα παιδιά; Και σε εύκολα τμήματα να φτύνεις αίμα, να υπάρχουν εντάσεις, να αρχίζεις τις συμβουλές, αφήνοντας στην άκρη το μάθημα, και τελικά να νιώθεις πιο δεμένος μ' αυτά τα "κακά" παιδιά; Και πόσο πιο θερμά σε χαιρετούν μετά στο δρόμο! Δεν είναι πολύ όμορφο, έστω από μία μεριά; Ίσως, τελικά, να εκτιμούν τον κόπο σου!

Πάντως, γενικά, καλό είναι να είσαι σαφής και συνεπής ως προς τις προειδοποιήσεις σου για τιμωρία, όταν κάποιος κάνει φασαρία. Μία με δύο αρκούν (ψύχραιμα είπαμε, ε!). Αν επιμένει, κάνε την καρδιά σου πέτρα και βάλε την τιμωρία. Δεν είσαι σαδιστής, για να ηδονίζεσαι τιμωρώντας, αλλά έτσι, και η τάξη θα ηρεμήσει, και το μάθημά σου θα κάνεις καλύτερα και τα νεύρα σου θα παραμείνουν σε καλή κατάσταση και υπό έλεγχο. Και, κυρίως, θα σε πάρουν πιο σοβαρά όλοι! Θα σε πιστέψουν και θα σε εμπιστευτούν. Ακόμα κι εσύ θα σε εκτιμήσεις περισσότερο!

Κάτι άλλο που θέλει προσοχή είναι να είσαι συνεπής ως προς τα παιδιά, και στην τελική ως προς τον εαυτό σου, βρε αδελφέ, σε σχέση με το αντικείμενό σου! Όσο μπορείς να είσαι καλά προετοιμασμένος, γιατί σε κάνει να νιώθεις και να δείχνεις σιγουριά. Δεν κάνεις "κοιλιές", είσαι πιο χαλαρός, πιο χαρούμενος, αφού ξέρεις καλά τι θα προσφέρεις, πιο ανοιχτός προς τα παιδιά, και πιο ανεχτικός ίσως, στη φασαρία! 

Πάνω σ' αυτό, θα σου πρότεινα να κοιμάσαι όσο καλύτερα προλαβαίνεις, γιατί αλλιώς, όλοι και όλα σου φταίνε, όχι μόνο οι μαθητές σου...

Πες και κανένα μπράβο, ενίσχυσε τους μαθητές σου θετικά, μην είσαι τσιγγούνης, ντε! Η μαμά μου μού λέει πως όλοι για ένα μπράβο ζούμε!

Να είσαι σοβαρός και αυστηρός (ειδικά στην αρχή της χρονιάς), αλλά βάλε και λίγο χιούμορ (με μέτρο)! Αφιέρωσε και λίγο χρόνο, ίσως και ολόκληρη ώρα για να επικοινωνήσεις με τους μαθητές σου. Όταν τους βλέπεις αναστατωμένους για κάποιο άλλο λόγο, κάνε και λίγο στην άκρη!

Δε χρειάζεται να είσαι πάντα ο αρχηγός ή πάντα άψογος! Χαλιναγώγησε κάπως, την τάση σου να είσαι πάντα πρώτος, πάντα ο καλός γιος/ η καλή κόρη! 

Η αταξία θα φέρει την τάξη κάποια στιγμή! Μείνε για λίγο σιωπηλός!

Κάτι άλλο που λέω να αναφέρω είναι η αξιοπρεπής εμφάνιση, αλλά είναι και λίγο θέμα λεπτό και δε θα επεκταθώ... Αλλά θεωρώ σημαντικό σίγουρα, να σου πω τα εξής, αν δεν έχεις δώσει σημασία: 

Μίλα καθαρά και με μικρές προτάσεις, κάνε και καμία στάση να σε προλάβουν οι μαθητές και τσέκαρε, παρεμπιπτόντως: σε παρακολουθεί κανείς; 

Δες πώς θα χρωματίσεις την ομιλία σου, απέφυγε την μονοτονία, εκτός αν θες να ναρκώσεις το ακροατήριο!

Προσαρμόσου κι εσύ! Δεν είναι κακό να αναθεωρείς τα πράγματα κάπου κάπου!

Για να μην παρεξηγηθώ, επειδή τα γράφω αυτά δε σημαίνει ότι πάντα είμαι στην κατάλληλη φάση και τα εφαρμόζω κατά γράμμα! Κάνω πάρα πολλά λάθη...Δες τα, λοιπόν, περισσότερο σαν παρατηρήσεις, παρά σα συμβουλές του ξερόλα! Άλλωστε, είναι πράγματα που θα τα έχεις νιώσει κι

εσύ. Δεν είπα ότι ανακάλυψα την Αμερική! 

Επιπλέον, σίγουρα, είναι και πολλά άλλα πράγματα που θα μπορούσαμε να προσέχουμε, αλλά τώρα δε μου έρχονται. Και υπάρχουν και πράγματα που δεν είναι απαραίτητα στο χέρι σου να αλλάξεις άμεσα. Όπως, για παράδειγμα, είναι ο αριθμός των παιδιών της τάξης! Μακάρι να είχαμε λιγότερους μαθητές ανά αίθουσα - τι καλή δουλειά θα γινότανε, όλοι το καταλαβαίνουμε!

Άλλο που επηρεάζει τη συμπεριφορά μας μέσα στην τάξη και την όλη διάθεσή μας, και που εξαρτάται και από άλλους είναι το γενικότερο κλίμα που βγάζει το σχολείο. Η συλλογικότητα των εκπαιδευτικών επηρεάζει θετικά το κλίμα. Αλλά νομίζω ότι ακόμα κι αυτή την ενότητα μεταξύ μας και το οργανωμένο, δίκαιο και ευχάριστο περιβάλλον για όλους τα εξασφαλίζει ο σωστός διευθυντής! Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι σε διευθυντικές θέσεις πρέπει να μπαίνουν μόνο και αποκλειστικά οι πιο άξιοι άνθρωποι, με όσο το δυνατόν περισσότερα προσόντα, ανοιχτό μυαλό και ευαισθησία για την εκπαίδευση! Αυτές οι θέσεις δεν είναι για επικίνδυνα πειράματα....
Αυτό, βέβαια, αφορά γενικά στη διάρθρωση του δημοσίου...

Είσαι υπεύθυνος για πολλά, αλλά όχι για όλα τα κακά του κόσμου! Και έχεις ακόμα πολλά χρόνια σε αυτή τη δουλειά! Δες πώς θα βρεις κατάλληλους χειρισμούς, για να αντέξεις, αλλά και να είσαι αποδοτικός! Με αξιοπρέπεια, όσο μπορείς! Η καλή σου ψυχολογία είναι το σημαντικότερο εργαλείο σου, όχι μόνο για να ασκήσεις σωστά το επάγγελμά σου, αλλά, γενικά, για να ζεις ποιοτικά!